listopad 2025

Wiele osób, które chętnie spożywają miód, nie zdaje sobie sprawy z tego, jaki jest sekret produkcji miodu. Często sądzą one, że pszczoła zbiera miód i umieszcza go w plastrze. Następnie pszczelarz wybiera mód z plastra i może przekazać go innym ludziom. 
Jeśli spojrzeć na to powierzchownie, ten tok myślenia jest nawet poprawny. Jeśli jednak przyjrzymy się bliżej substancjom zbieranym przez pszczoły i porównamy je z miodem zbieranym z plastrów przez pszczelarza, łatwo zauważymy, że mamy do czynienia z zupełnie innymi substancjami.

Przemiana nektaru w miód, czyli jaki jest sekret produkcji miodu

Aby zilustrować różnicę za pomocą prostych słów, bez konieczności posiłkowania się wzorami chemicznymi: substancja, którą pszczoła zasysa z kwiatu, igieł lub liści, nazywana jest nektarem, a substancję, która jest pobierana z plastra, nazywamy miodem. Aby nektar stał się miodem, musi przejść różne transformacje. Ponieważ dokładny opis przemiany nektaru w miód mógłby zapełnić całą książkę, należy tutaj wskazać tylko kilka ważnych punktów.

Pszczoła leci do kwiatu. Zanim zassie nektar, może rozcieńczyć go odrobiną śliny. Nie zawsze jest to jednak konieczne. Po dodaniu śliny proces przemiany nektaru w miód już się rozpoczął. Pszczoła zasysa więc nektar i w miarę jak przedostaje się on przez gardło do wola miodowego, mieszają się z nim kolejne wydzieliny gruczołów. W wolu miodowym nie następuje trawienie. Służy ono pszczole jako rodzaj zbiornika transportowego. Pszczoła lata od kwiatu do kwiatu, dopóki nie napełni wola miodowego lub nie znajdzie już więcej nektaru w kwiatach. Po powrocie do kolonii albo przekazuje nektar pszczołom ulowym, które transportują go dalej do komórek, albo sama go tam zanosi. Gdy  nektar zostanie przekazany pszczole ulowej, ta również dodaje swoje soki gruczołowe. Po złożeniu nektaru w komórkach pszczoły nadal wzbogacają go sokami gruczołowymi, wysysając go i zwracając do komórek.

Obróbka miodu w ulu

Aby obniżyć wysoką zawartość wody, wilgotność powietrza w obszarze miodni jest utrzymywana na tak niskim poziomie, że suche powietrze wyciąga wodę z nektaru. Teraz nektar zamienia się coraz bardziej w miód. Pszczelarz może również obserwować ten proces z zewnątrz. Jeśli odwiedzi pszczoły wieczorem w dniu, w którym produkcja miodu była owocna, może zaobserwować bardzo silną wentylację kolonii. Jeśli stanie w kierunku wylotu, otoczy go wspaniały zapach nektaru i miodu. Powstaje on w związku z tym, że pszczoły stale wymieniają powietrze w rodzinie. Powietrze, które jest wzbogacone wilgocią z nektaru, jest zastępowane powietrzem suchym i rozprzestrzenia wokół ula cudowny zapach.

Aby zorientować się, kiedy nektar ostatecznie dojrzeje i przekształci się w miód, pszczelarz bierze plaster z rodziny i trzyma go poziomo, tak skierowuje otwory komórek w dół. Następnie przez chwilę dociska plaster ku dołowi. Jeśli miód wypłynie, oznacza to, że nie dojrzał jeszcze. Jak z plastra nic nie wypływa, miód dojrzał i pszczelarz może go zbierać. Jeżeli jednak dla mnie ważna jest najwyższa jakość, pozostawię plastry miodu w rodzinie tak długo, aż pszczoły całkowicie wypełnią i zasklepią komórki.